Waarom de nervus vagus zo’n belangrijke zenuw is

Ons autonome zenuwstelsel bestaat uit verschillende delen, die goed met elkaar moeten kunnen samenwerken. Zo is er het sympathische zenuwstelsel, dat wel vergeleken wordt met een gaspedaal. Dit deel wordt actief als we dingen gaan ondernemen, gaan sporten, maar ook als we gestresst of angstig zijn. En bij (dreigend) gevaar is systeem verantwoordelijk voor de bekende vecht-vlucht reactie.

Het ander deel is het parasympathische zenuwstelsel, waarvan de nervus vagus één van de zenuwen is. De nervus vagus wordt ook wel het remsysteem van ons zenuwstelsel genoemd. Zijn grootste taak is de registratie van de toestand in onze organen. Via de nervus vagus wordt alle informatie naar de hersenen gestuurd. Hoewel het informatie uit alle organen naar de hersenen stuurt, noemt men deze zenuw ook wel de brein-darm as, wat aangeeft hoe belangrijk de zenuw voor de darmen is.

Als je naar het bovenstaande plaatje kijkt dan zie je dat de nervus vagus zich overal door het lichaam slingert. De zenuw start in de hersenen en komt dan van de linker- en rechterkant, vlakbij de oren, uit de hersenen. Via de hals duikt hij achter de sleutelbeenderen de borstkas in. Van daaruit vertakt hij zich verder richting de buikholte en de organen.

Functie
De nervus vagus zorgt voor rust, het verteren van voedsel en het herstellen van weefsels en organen. Daarnaast reguleert hij het hartritme, de ademhaling, vertering, immuunreacties. Als de nervus vagus bekneld raakt in (spier)weefsel kan het z’n taken niet goed meer uitvoeren.

Andere oorzaken waardoor de nervus vagus niet goed z’n werk meer kan uitvoeren zijn ontstekingen aan het darmweefsel, trauma/PTSS, virale infecties, problemen met de bovenste nekwervels. Dit activeert het sympathische zenuwstelsel, waardoor het lichaam in een voortdurende staat van stress en alertheid komt. Er kan maar 1 systeem tegelijk werkzaam zijn, dus de nevus vagus wordt inactief. Een goede balans tussen de twee systemen is heel belangrijk.

Behandeling
De nervus vagus kan op verschillende plaatsen in het lichaam bekneld raken in het (spier)weefsel, bijvoorbeeld in het nek- en halsgebied. Deze plekken op het lichaam maak ik tijdens de behandeling los met speciale technieken. Buikmassage is ook heel behulpzaam om de nervus vagus te activeren. Daarnaast zijn er veel verschillende oefeningen om de nervus vagus te activeren. Voorbeelden om zelf aan de slag te gaan:

• neuriën en zingen
• een rustige neusademhaling
• een ontspannen wandeling in de natuur
• naar mooie muziek luisteren waar je blij en ontspannen van wordt
• koud water op je gezicht of over je lichaam plenzen
• je oren masseren
• je gezicht masseren
• (glim)lachen
• een omhelzing of knuffel
• QiGong oefeningen

De nervus deelt een aantal vezels met de gezichtszenuwen, maar ook met zenuwen die naar de keel, tong en oren lopen. Vandaar dat veel van de oefeningen die de nervus vagus stimuleren rond deze gebieden ligt.

Hoe weet je of jouw nervus vagus onvoldoende actief is?
Een aantal klachten en aandoeningen kan wijzen op een onvoldoende actieve nervus vagus. Het lichaam kan niet goed herstellen dus blijf je chronische (pijn)klachten houden. Andere klachten zijn diverse darmproblemen, oorpijn, schorre stem, hersenmist, tekort aan maagzuur, buikpijn, gevoeligheid voor licht en geluid, angst.

Tijdens alle klachtgerichte behandelingen en fasciatherapie, maar ook tijdens de buteyko ademhalingstraining behandel ik meestal de nervus vagus.

Een interessant en toegankleijk boek over de nervus vagus is:
“de nervus vagus – onze innerlijke therapeut”, Sandra Hintringer. ISBN 9789020220124